آزمایش‌هایی که انجام آن­ها الزاما نیاز به ناشتا بودن بیمار دارد:

ACTH, Plasma   (ناشتایی از نیمه شب)

Alkaline Phosphatase, Serum

α 1-Acid Glycoprotein, Serum

Amino Acids, Plasma  (شیرخواران چهار ساعت ناشتایی ولی کودکان و بزرگسالان 12ساعت)

Ascorbic Acid, Serum

Calcitonin, Serum or Plasma

Ceruloplasmin, Serum or Plasma

FBS

Folic Acid, Serum

Glucagon, Plasma

HDL و LDL

Iron, Serum

Lactose Tolerance Test

Leptin, Serum   (12 ساعت ناشتایی)

Lipase, Serum

PTH, Serum   (ولی آب می­تواند بنوشد)

Schilling Test

Transthyretin, Serum

Triglycerides, Serum or Plasma  (10 تا 14 ساعت)

Vitamin A, Serum or Plasma  (حداقل هشت ساعت)

 آزمایش‌هایی که بیمار باید ترجیحا ناشتا باشد

:Acid Phosphatase, Serum

α1-Antitrypsin, Serum

Amylase, Urine  (قبل از جمع­آوری، ناشتایی از ساعت ده شب تا شش صبح توصیه می­شود)

Androstenedione, Serum

ApoA-I, Serum

Apolipoprotein B-100, Serum

Calcium, Serum

Cholesterol, Total, Serum or Plasma

Cobalamin, Serum

C-Peptide, Serum

Cryoglobulin, Qualitative, Serum

FTA-ABS, Serum

Glucose Tolerance Test (GGT), Serum

Homocystine, Plasma

IGF-1, Serum or Plasma

Insulin, Serum

5-Nucleotidase, Serum

Osmolality, Calculated, Serum or Plasma

Phosphorus, Serum

PSA, Serum

 آزمایش‌هایی که انجام آن­ها نیازمند رعایت رژیم غذایی خاصی است:

• Fat,Semi quantitative, Stool: یک فرد بزرگسال باید تحت رژیم حاوی حدود 100 تا 150 گرم چربی یاg/m²60 در روز برای حدود یک هفته قبل و در طی انجام آزمایش باشد و از مصرف غذاهای پرفیبر برای چند روز قبل از انجام آزمایش پرهیز نماید. پیش از جمع­آوری نمونه نیز بیمار نباید از شیاف یا مواد روغنی استفاده کرده باشد. از یک هفته قبل بیمار نباید بیسموت، روغن کرچک، یا روغن معدنی مصرف کرده باشد.
• Fecal Fat, Quantitative, 72 Hour Collection: رعایت رژیم حاوی چربی به میزان 150-100 گرم در روز از سه روز قبل و در طی 72 ساعت جمع­آوری نمونه.
• HDL و LDL: جهت حصول بهترین نتیجه، بیمار باید به‌مدت سه هفته یک رژیم ثابت غذایی و وزن بدن ثابت داشته باشد و حداقل ده ساعت ناشتا باشد.
• Urine 5-HIAA: برای حداقل 72-48 ساعت قبل از نمونه­گیری و در طی جمع­آوری نمونه بیمار می­بایست از مصرف انبه، موز، طالبی، شکلات، خرما، بادمجان، گریپ­فروت، گردو، کیوی، هنداونه، خربزه، آجیل، آناناس، بارهنگ، گوجه سبز و گوجه­فرنگی پرهیز نماید.
• Hydroxyproline, Total, Urine: بیمار باید از مصرف غذاهای حاوی ژلاتین (کلاژن پخته) و گوشت و داروهای حاوی آسپرین حداقل 24 ساعت قبل و در طی جمع­آوری ادرار منع شود.
• Metanephrines, Urine or Plasma: تمامی‌غذاهای حاوی متیل­گزانتین به‌مدت 24 ساعت نباید مصرف شوند.
• Newborn Screen For Phenylketonuria: نوزاد باید تغذیه مطلوب با شیر (پروتئین) به‌مدت 48 ساعت قبل از آزمایش داشته باشد. نمونه باید حتی‌المقدور در زمان ترخیص نوزاد از بیمارستان گرفته شود.
• Phenylalanine, Blood: نوزاد باید تغذیه مطلوب با شیر (پروتئین) به‌مدت 48 ساعت قبل از آزمایش داشته باشد. نمونه باید حتی‌المقدور زمان ترخیص نوزاد از بیمارستان گرفته شود. برای نوزادان با وزن تولد کم (Low Birth Weight=LBW) نمونه­گیری در روزهای چهارم تا دهم پس از تولد پیشنهاد می­شود.
• Triglycerides, Serum or Plasma: بیمار باید از سه هفته قبل رژیم غذایی ثابت داشته باشد و از سه روز قبل از نمونه­گیری الکل مصرف نکرده و حداقل از 24 ساعت قبل نیز ورزش سنگین انجام نداده باشد.

ت- آزمایش‌هایی که انجام آن­ها نیازمند رعایت رژیم دارویی است:

• Aldosterone, Serum or Urine: قبل از انجام آزمایش باید هیپوکالمی ‌اصلاح گردد و در صورت استفاده از داروهای ضد فشار خون و دیورتیک، حداقل از دو هفته قبل (ترجیحا چهار تا شش هفته قبل) از انجام آزمایش با نظر پزشک قطع گردند.
  • Aluminum, Serum or Urine: بیمار نباید از 24 ساعت قبل از آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم مانند آمفوژل یا سوکرالفیت استفاده نماید.
• ACE, Serum: داروهای کاپتوپریل و انالاپریل باعث کاهش مقادیر سرمی‌ACE می­گردند.
• Plasma ADH: بیمار باید از مصرف موادی مانند نیکوتین، الکل، کافئین و دیورتیک­ها که با ترشح ADH تداخل می­نمایند، طی هفته قبل از آزمایش خودداری نماید.
  • Bleeding Time: بیمار باید از مصرف آسپرین و داروهای مشابه در طی هفته قبل از انجام آزمایش منع گردد.
  • Catecholamines Fractionation, Plasma: مصرف داروهایی مانند متیل‌دوپا و پروپرانولول که شبیه به اپی­نفرین و نوراپی­نفرین هستند باید یک هفته قبل از انجام آزمایش قطع گردند.
  • Cortisol, Serum or Urine: بیمار باید از مصرف داروهای اسپیرونولاکتون یا کیناکرین اجتناب کرده و بدون استرس باشد.
• Ferritin, Serum: هنگامی‌که بیمار تحت درمان با آهن است، تعیین فریتین سرم چندان قابل اعتماد نخواهد بود.
• Glucose Tolerance Test (GTT), Plasma: بسیـاری از داروهــا مـثـل استـروئـیـدهـا، دیـورتیـک­ها، داروهـای ضـدتشنج، داروهـای سایکواکتیو، داروهای ضدسل و ضدالتهاب تداخل ایجاد می­کنند.
• Urine 5-HIAA: برای حداقل 72-48 ساعت قبل از نمونه­گیری و در طی جمع­آوری نمونه بیمـار مـی­بـایست از مصرف داروهای استامینوفن، سالیسیلات­ها، فناستین، شربت سرفه حاوی گلیکولات گلیسیرین، ناپروکسن، متوکاربامول، ایمی‌پرامین، ایزونیازید، مهارکننده­های منوآمین­ اکسیداز (MAOI)، متنامین، متیل دوپا، رزرپین و فنوتیازین­ها اجتناب نماید.
  • Homovanillic Acid (HVA), Urine: بیمار باید حتی­المقدور 48 ساعت پیش از
    جمع­آوری نمونه داروهای آسپرین، دی سولفیرام، رزرپین و پیریدوکسین مصرف نکرده باشد. لوودوپا هم باید تا دو هفته قبل مصرف نشده باشد.
• Intrinsic Factor Blocking Antibody: بیمار در یک هفته اخیر نباید تزریق ویتامین B12 انجام داده باشد.
• Oxalate, Urine: از 24 ساعت قبل از جمع­آوری نمونه از مصرف ویتامین C اجتناب شود.
• Stool PH: روش­های تشخیصی با باریم و مصرف مسهل تا یک هفته قبل نباید انجام شده باشد.
• Platelet Aggregation: بیمار از هفت روز قبل از انجام آزمایش نباید آسپرین دریافت کرده باشد و باید از مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) یا سایر عوامل مهارکننده پلاکت هم اجتناب کند.

• Protein C: در مورد مصرف ضدانعقاد خوراکی توسط بیمار سئوال شود چرا که سطوح پروتئین C با مصرف داروی وارفارین کاهش می­یابد و تا زمانی که بیمار حداقل به‌مدت ده روز مصرف وارفارین را متوقف نکرده نباید آزمایش انجام شود.
• Protein S: سطوح پروتئین S با مصرف استروژن یا وارفارین رابطه و در طی حاملگی کاهش می­یابد و تا زمانی که بیمار حداقل به‌مدت ده روز مصرف وارفارین را متوقف نکرده نباید آزمایش انجام شود.

• PTT و PT: هرچند که هپارین PTT را طولانی می­کند ولی به مقادیر کمتر می­تواند PT را هم طولانی کند. هیرودین و آرگاتروبان PT و PTT را طولانی می­کنند. بنابراین بهتر است که نمونه مربوط به آزمایش­های انعقادی مستقیما از یک ورید محیطی گرفته شود و خون­گیری از بازویی که هپارین، هیرودین یا آرگاتروبان تزریق می­شود، صورت نگیرد.
• Protoporphyrin, Free Erythrocyte (FEP): بیمار باید در 24 ساعت گذشته الکل مصرف نکرده باشد و حالت مطلوب اینکه در یک هفته گذشته هیچ دارویی مصرف نکرده باشد.
• Schilling Test: بیمار از سه روز قبل از انجام آزمایش نباید ویتامین­های گروه B را دریافت کرده باشد.
  • Vasoactive Intestinal Peptide (VIP), Plasma: بیمار باید از 24 ساعت قبل آنتی اسید مصرف نکرده باشد و تمامی‌ درمان­های دارویی باید از 24 تا 48 ساعت قبل قطع شوند.

ث– آزمایش‌هایی که انجام آن­ها نیاز به رعایت زمان­بندی خاص دارد:

• aPTT: در بیماران تحت درمان با هپارین بهترین زمان نمونه­گیری 30 دقیقه تا یک ساعت قبل از دوز بعدی هپارین است.
• ACTH, Plasma: جهت اندازه­گیری­های متوالی لازم است نمونه­گیری در روزهای مختلف و در یک ساعت ثابت انجام شود. هم­چنین نمونه­هایی که برای اثبات وجود ریتم شبانه­روزی طبیعی گرفته می­شوند، باید بین شش و ده صبح و بین نه شب تا نیمه شب باشند.
• Serum AFP: جهت غربالگری نشانگان داون زمان مطلوب هفته 16 تا 18 حاملگی است.
• Androstenedione, Serum: در زنان نمونه باید یک هفته قبل یا بعد از زمان قاعدگی گرفته شود.
• Estriol, Unconjugated, Serum or Plasma or Urine: جهت غربالگری نشانگان داون و نشانگان ادوارد، زمان مطلوب هفته 16 تا 18 حاملگی است.
• GTT, Plasma: بیمار حین آزمایش نباید فعالیت داشته باشد و از سه روز قبل غذای کافی با کربوهیدرات کافی (حداقل 150 گرم کربوهیدرات در روز) دریافت نموده و از 12 ساعت قبل از انجام آزمایش نیز ناشتا باشد.
• Glycated Hemoglobin (HbA1c), Blood: در بیماران مبتلا به دیابت نوع اول آزمایش با فاصله سه ماه توصیه می­شود. در مبتلایان به دیابت نوع دوم در هنگام تشخیص بیماری و هر شش ماه یا هرگاه که نظارت خوب بر بیماری مورد نیاز باشد درخواست می­شود.
• Serum Inhibin A: اندازه­گیری فقط بعد از هفته 14 حاملگی توصیه می­شود.
• Iron, Serum: به علت تاثیرات ریتم شبانه­روزی آهن و این­که سطح آهن سرم در عصر پایین­تر است، نمونه باید در حالت ناشتا و صبح گرفته شود.
• Lithium, Serum: نمونه را 12 ساعت پس از مصرف آخرین دوز دارو بگیرید.
• Urobilinogen, 2-Hour Urine: از آنجایی که یک پیک واضح در طی روز در دفع آن وجود دارد، بنابراین حالت مطلوب، یک نمونه عصرگاهی خواهد بود.

ج– آزمایش‌هایی که انجام آن­ها نیاز به رعایت مواردی خاص دارد:

• Acid Phosphatase, Serum or Plasma: نمونه­گیری بلافاصله پس از معاینه رکتال
  Digital Rectal Examination=DRE))، بافت­برداری پروستات و ماساژ پروستات نباید انجام گردد.

• ALT و AST: فعالیت بدنی شدید سبب افزایش میزان این دو آنزیم می­گردد و باید از آن اجتناب شود.
• Albumin, Serum: بستن تورنیکه به‌مدت طولانی می­تواند سبب افزایش آلبومین سرم به‌صورت کاذب گردد.
• Calcium, Ionized, Serum: بیمار باید برای مدت 30 دقیقه قبل از نمونه­گیری فعالیت نداشته باشد.
• CSF Glucose: برای اندازه­گیری گلوکز CSF نیاز به انجام آزمایش گلوکز پلاسما نیز هست و حالت مطلوب آن است که دو ساعت قبل از انجام آزمایش بر روی CSF، نمونه پلاسما گرفته شود.
• Fat, Urine: از آلودگی نمونه با روغن­ها و لوبریکانت­ها، صابون­ها و پودر دست­کش اجتناب شود.
• Occult Blood, Stool: این مبحث در مجموعه راهنمای آماده‌سازی مراجعان آزمایشگاه شرح داده شده است.
• Oxalate, Urine: بیمار باید ترجیحا درمنزل بوده و مایعات و غذای معمولی مصرف کند.
• Serum PSA: بیمار نباید اخیرا معاینه رکتال (DRE) و یا بافت­برداری سوزنی پروستات شده باشد. انزال ممکن است سبب افزایش موقت و جزیی آن شود.
  • Renin Plasma Activity (RPA): متغیرهای قبل از تحلیل (preanalytic) که می­بایست تحت نظارت باشند عبارتند از تعادل سدیم، وضعیت قرارگیری بیمار، داروهای ضد فشار خون و زمان نمونه­گیری.
  • Semen Analysis: دو تا سه روز قبل از نمونه­گیری نباید انزال رخ داده باشد (ولی نه بیشتر از هفت روز).
  • Thyroglobulin, Serum: آزمایش نباید خیلی زود پس از انجام بافت­برداری سوزنی، جراحی تیروئید یا درمان با ید رادیواکتیو انجام شود.

آزمایش‌هایی که انجام آن­ها در ادرار حتما نیاز به جمع ­آوری ادرار 24 ساعته دارد:

Catecholamines  (برای تشخیص فئوکروموسیتوما جمع­آوری شبانه ادرار توصیه می­شود)

Citrate

Cortisol, Free

(ALA) 5δ-Aminolevulinic Acid

17 Hydroxycorticosteroids

HIAA–5

Hydroxyproline

5-Ketosteroids

LH (Luteinizing Hormone)

Magnesium

Mercury

Metanephrines

Protein Electrophoresis

Protein, Quantitative

Schilling test

Transthyretin

آزمایش‌هایی که انجام آن­ها در ادرار ترجیحا نیاز به جمع ­آوری ادرار 24 ساعته دارد:

Calcium

Creatinine Clearance  (استفاده از دو کلیرانس متوالی دو ساعته هم قابل قبول است)

Homovanillic Acid  (جمع­آوری­های کمتر از 24 ساعت هم قابل قبول است)

Manganese  (ادرار راندوم هم قابل قبول است)

Microalbuminuria  (از نمونه‌ای که در مدت شب (12 ساعت) جمع‌آوری شده و نیز نمونه

 راندوم برای تعیین نسبت به کراتی‌نین می‌توان استفاده کرد)

Mucopolysaccharides

Oxalate  (غلظت اگزالات ادرار ابتدای صبح هم ممکن است مشابه نمونه 24 ساعته باشد)

Pyridinolines

نکته: برای اندازه­گیری آمیلاز ادرار، نمونه ادرار دو ساعته بدون اضافه کردن نگه­دارنده ارجح است.

این نوع نمونه‌گیری به دلیل سهولت جابجایی و عدم نیاز به امکانات خاص مورد توجه قرار گرفته است.

محل مناسب نمونه‎گیری در نوزاد قسمت پهلویی کف پا، مویرگ‌های مختلف یا وریدهای معمول خون‎گیری است، محل نمونه‎گیری در نوزاد را با ماساژ دادن یا قرار دادن حوله گرم می‎کنیم، با الکل محل مورد نظر را ضدعفونی کرده و اندکی صبر می‎کنیم تا محل خشک شود، سپس با لنست محل را سوراخ می‎کنیم، قطرۀ اول خون با گاز استریل پاک می‌شود و اجازه می‌دهیم تا قطره خون بزرگی تشکیل شود، به آهستگی اولین دایره روی کاغذ را با قطره خون تماس دهید تا خون جذب کاغذ شده و تمام سطح دایره را پر کند و به همین ترتیب چند دایره دیگر را اعمال کنید تا خون‎گیری کامل شود. اگر با سرنگ از مویرگ یا ورید خون‎گیری انجام شده است با سرسوزن یک قطره خون روی کاغذ وسط دایره می‎ریزیم تا سطح دایره کاملاً پر شود.

کاغذهای خون‎گیری شده حدود 2-3 ساعت در محل خشک و کاملاً دور از نور خشک می‌شود.

جهت انجام آزمایش IGRA بیمار نیاز به ناشتا بودن ندارد.

جهت انجام نمونه گیری چهار لوله مخصوص (QFT) به نام های Nil tube با درب رنگی خاکستری، TB antigen tube1 با درب رنگی سبز ،Mitogen tube 2 بادرب رنگی بنفش ، TB antigen tube با درب رنگی زرد آماده شده است، اگر از سیستم ونوجکت استفاده می کنید خون از درون رگ تا خط سیاه روی لوله جاری خواهد شد( دقیقا یک میلی لیتر) و اگر از سیستم خونگیری سرنگ استفاده می شود تا خط سیاه خون به هر لوله اضافه کنید( دقیقا یک میلی لیتر)، سپس بلافاصله نمونه با وارونه کردن مخلوط شود ( حداقل ده بار با وارونه کردن )، اگر لوله مخصوص نمونه گیری (QFT) در دسترس نبود ml 5 خون هپارینه لیتیم تهیه شده که نگهداری وانتقال در دمای 5± 22 درجه سانتی‎گراد و تا 16 ساعت می‌بایست به لوله های QFT منتقل شود. اگر امکان انتقال لوله های نمونه گیری شده QFT به دمای 37 درجه وجود ندارد لوله ها تا 16 ساعت در دمای 5±22 پایدار است.

لوله های خونگیری شده به دمای 37 درجه سانتی‎گراد منتقل شده وبه مدت 16-24 ساعت نگهداری شود، سپس لوله ها به مدت 15 دقیقه در دور 2000-3000 RCF سانتریفوژ شود (اگر پلاسما خوب جدا نشد مجدداً در دور بالاتر سانتریفوژ تکرار گردد). پلاسمای بدست آمده 28 روز در دمای 2-8 درجه سانتی‎گراد وحداقل سه ماه در دمای 20- درجه سانتی‎گراد پایدار است.

توجه فرمایید که هنگام جداسازی پلاسما رنگ درب لوله اصلی روی لوله جداشده مشخص شود.

مایع نمونه‎ گیری شده را درون ظرف نمونه با سر و ته کردن یا مخلوط کردن یکنواخت می‎کنیم. اگر حجم مایع کمتر از 5 میلی‌لیتر باشد جمع ‎حجم آن اتانول 70% اضافه کرده و خوب مخلوط می‌کنیم و اگر بیشتر از 5 میلی‌لیتر باشد، دو میلی‌لیتر از نمونه را با دو میلی‌لیتر اتانول 70% (به مقدار مساوی) داخل لوله آزمایش مخلوط کرده و سانتریفوژ می‌کنیم (برای مایعات رقیق مثل ادرار، مایع نخاعی و… 15 دقیقه دور 3000rpm و برای مایعات غلیظ 10 دقیقه در همان دور مناسب است).

از رسوب انتهای لوله حداقل 3 عدد لام گستره نازک (بیضی شکل) تهیه و در هوای اتاق خشک شود (فیکساتیو نیاز ندارد). روی هر لام نام بیمار، تاریخ تهیه و نوبت نمونه را قید فرمایید.

در ضمن می‌توانید لام‌های تهیه شده برای چند نوبت نمونه را در یک نوبت ارسال فرمایید. مدت زمان ماندگاری لام‌ها در دمای اتاق حداقل یک ماه است.

چنانچه دسترسی به سانتریفوژ کردن و تهیۀ لام ندارید می‌توانید با همان شرایط گفته شده الکل 70% اضافه کرده و پس از مخلوط کردن در دمای یخچال (2-8 درجه سانتی‎گراد) نگهداری کنید تا در اولین فرصت تهیۀ لام صورت گیرد یا در نهایت در شرایط یخچالی ارسال گردد.

مدت زمان نگهداری مایعات در دمای محیط برای مایع نخاع حداکثر یک ساعت و سایر مایعات حداکثر سه ساعت است و در دمای یخچالی به جز مایع نخاعی بقیه مایعات حداکثر 24 ساعت پایداری دارند.

مدت زمان نگهداری مایعات بعد از اضافه کردن الکل 70% حداکثر دو روز در دمای یخچال است.

انجام این آزمایش از هفته دهم بارداری به بعد کاربرد دارد

الف- تکمیل کردن فرم‌های لازم:
1- یک برگ فرم اطلاعات بیمار که به دقت تمام موارد ثبت شده و در صورت امکان یک کپی از آخرین نتیجۀ سونوگرافی و جواب تست دابل مارکر، تریپل مارکر یا کواد مارکر ضمیمه فرم گردد.
2- دو برگ فرم رضایت‌نامه یکی به زبان فارسی و دیگری به زبان انگلیسی که هر دو برگ توسط بیمار (مادر) می‌بایست امضا شده و ضمیمه گردد.

ب- نمونه‌گیری:
آزمایش نیاز به ناشتا بودن ندارد و بیمار می‌بایست به اندازه نیاز غذا و نوشیدنی میل کند.
داخل جعبه‌ای که برای شما ارسال شده دو عدد لوله موجود است؛ روی هر دو لوله برچسب آزمایشگاه خودتان را بچسبانید و در هر لوله حدود 8-10 میلی‌لیتر خون‎گیری کرده و با سر و ته کردن (10 بار) خون با ضد انعقاد داخل لوله مخلوط شود و مثل شرایط اولیه بسته‌بندی نمایید. این لوله‌ها در دمای اتاق نگهداری و حداکثر در مدت 48 ساعت به آزمایشگاه نور ارسال شود.

بیمار برای انجام این آزمایش می‎بایست موارد زیر را رعایت نماید:

1- حداقل 6 ساعت ناشتا باشید.
2- به مدت چهار هفته هیچ آنتی بیوتیکی مصرف نکرده باشید.
3- حداقل یک هفته از داروهای بلوک کنندۀ گیرندۀ H2 (فاموتیدین، سایمتدین، نیزاتیدین، رانیتیدین و…) و مهار کنندۀ پمپ پروتون (امپرازول، آسپیرین، پنتاپرازول و…) استفاده نکرده باشید.

با رعایت شرایط ذکر شده، ابتدا بیمار یک عدد کپسول اوره کربن 14 را به همراه 50 میلی‎لیتر آب میل می‌کند، 10-15 دقیقه صبر می‌کنیم، سپس کارت تنفسی را از پوشش پلاستیکی خارج نموده و پولک‌های لبه ورودی کارت را با دست فشار دهید تا دهانه ورودی باز شود و بیمار بازدم خود را داخل کارت تخلیه کند (حدود 5-10 دقیقه). روی کارت یک لکه با رنگ نارنجی وجود دارد که در صورت تخلیه صحیح بازدم رنگ آن زرد خواهد شد.

روی کارت نمونه‌گیری شده مشخصات بیمار و زمان نمونه‌گیری را یاداشت کرده، داخل پاکت کاغذی قرار داده و برای آزمایشگاه ارسال فرمایید.

پایداری کارت نمونه‌گیری شده، داخل پاکت کاغذی حداکثر یک هفته است.

شرايط صحيح نمونه‌گيري و ارسال نمونه‌ها، تاثير بسزائي در نتايج قابل قبول آزمايش دارد. زماني كه نمونه ارسال شده، فاقد شرایط كافي و لازم باشد، يعني نمونه‌هاي بدون نام، حجم كم، ارسال نمونه درظروف نامناسب با درپوش نامناسب، بسته‌بندي غيراصولي و يا مسائل كيفي نمونه(هموليز و ليپميك و..) همه و همه منجر به تجديد نمونه بيمار، تكرار آزمايش و مهمتر از همه تاخير در تشخيص و درمان بيماري را باعث مي‌گردد.

بنابراین توصیه می‌شود:
• لوله و ظروف ترجيحا ً پلاستيكي با درپوش محكم و مناسب بدون نشت نمونه و در برابر ضربه مقاوم باشد.
• نمونه‌هائي كه براي سلامتي خطرناك هستند و بيماري‌زا مانند كشت‌هاي بروسلا،باسيل، سل و انواع ويروس‌ها بايد درون ظرف مخصوص ديگري قرار گيرند. تا از نظر استحكام و جلوگيري از نشت مايعات مطمئن باشد.
• نمونه‌هاي عفوني با برچسب از بقيه نمونه‌ها قابل تفكيك باشد.
• فرم درخواست آزمايش با مشخصات كامل بيمار(نام،نام خانوادگي،سن بيمار،جنس بيمار،شماره پذيرش،نوع آزمايش مورد نظر)بصورت خوانا تكميل شودو سپس درون محافظ قرار دهيد.
• برای آزمایش‌هائی که نیاز به فرم مخصوص دارند، مانند: آزمایش سلامت جنین و آزمایش‌های داروئی و سم شناسی و.. تمامی اطلاعات خواسته شده تکمیل گردد، فرم به برگه درخواست الصاق گردد.(فرم‌ها درقسمت منوی آزمایشگاههای همکار- زیر منوی پرسشنامه ، می باشند.)
• لام‌های ارسالی جهت حفاظت از شکستگی و آسیب حتماً درون جعبه‌های کوچک مخصوص لام قرار داده شود.
• نمونه‌های سنگ در ظروف مناسب سنگ با درپوش مناسب و برچسب مناسب ارسال گردد.
• روی لوله و ظروف تمامی نمونه‌ها برچسب نام و نام‌خانوادگی بیمار به همراه نوع نمونه (سرم-پلاسما EDTA- پلاسما سیتراته یا هپارینه-CSF و….) بطور خوانا حتماً قید گردد.
• نمونه‌هایی که می‌بایست منجمد باشند از ذوب و انجماد مجدد خودداری شود.
• نمونه‌ها از نظر کیفی و کمی بررسی شود و نمونه همولیز و ایکتریک و آلوده و حجم ناکافی برای جلوگیری از اتلاف وقت و تأخیر در جوابدهی ارسال نگردد.
• نمونه حاوی هر ضد انعقاد به جز EDTA/ بافت‌های همراه فرمالین و سواپ‌های چوبی بدون ترانسپورت جهت PCRمناسب نمی‌باشند.

حداکثر زمان جداسازی از لحاظ نمونه گیری 1ساعت می‌باشد، برای موارد جداسازی سریع این زمان 20دقیقه می‌باشد .

نمونه‌ها را درون یک بسته‌بندی مناسب از نظر رعایت زنجیره سرد (کلمن) قرار دهید.سپس کیسه‌های یخ (قبلاً در فریزر قرار دهید تا کاملاً منجمد شود) را در اطراف نمونه‌ها قرار دهید. لیست برگه درخواست به همراه فرم‌های مربوطه درون محافظ گذاشته، سپس در فرورفتگی داخل درب کلمن قرار دهید. آدرس و مشخصات خودتان (آزمایشگاه فرستنده) را بر روی سطح خارجی کلمن الصاق کنید. رعایت موارد فوق کمک می‌کند تا نمونه‌ها در شرایط یخچالی مناسب (رعایت زنجیره سرد) حمل و ارسال گردد.

شرایط نامناسب و غیر مقبول
1- نمونه‌های بدون نام 2- بدون برگه درخواست 3- ناهمخوانی نام روی نمونه و برگه درخواست 4- عدم رعایت شرایط صحیح نمونه‌گیری 6- عدم رعایت زنجیره سرد در زمان نمونه‌گیری ونیز زمان حمل و نقل 7- حجم ناکافی نمونه 8- عدم وجود اطلاعات و سابقه در مورد برخی از آزمایش‌ها (مثلاً درخواست Hb بدون ارسال لام و جواب اندکس‌ها) 9- نمونه‌های نشت کرده و شکسته شده 10- ارسال نمونه با بسته‌بندی نامناسب 11- برگه درخواست آلوده با خون و یا سایر آلاینده‌ها

(خارج از آزمایشگاه – برای بیماران بستری و مکان‌هائی که امکان انجام سانتریفوژ را ندارند.)

شامل PT , PTT , Fibrinogen , FDP , D.dimer , Protein C , Protein S , APCR (Leiden factor ) , Anti Thrombin III ,Factor II ,V, VII , …

1- نمونه حتماً در لوله‌های مخصوص آزمایشگاه ، که در اختیار شما قرار داده شده گرفته شود.
2- نمونه می‌بایست از دستی که به سرم ، انژیوکت هپارینه متصل نمی‌باشد، جمع آوری گردد.
3- پس از نمونه‌گیری لوله مورد نظر چند بار با وارونه کردن آرام مخلوط گردد. ( حدود یک دقیقه)
4- به محض نمونه‌گیری ، نمونه باید دور از گرما و یا سرما ، در دمای 25 – 15 درجه سانتی گراد به آزمایشگاه فرستاده شود.

خواهشمند است جهت انجام بهتر و اصولی‌تر تست الکتروفورز هموگلوبین نکات زیر را رعایت فرمائید:

• ترتیبی اتخاذ گردد که روزی که قرار است نمونه‌ها را به آزمایشگاه نور بفرستید، بیماران نمونه گیری شوند.
• حجم نمونه‌ها کمتر از 2.5 سی‌سی نباشد.
• بلافاصله پس از نمونه‌گیری ، لام خون محیطی ، شمارش گلبولی و اندکس‌های RBC را تهیه نموده و همراه نمونه خون ارسال فرمائید.
• دقت فرمائید که بر اساس اصول بسته بندی و ارسال نمونه که توسط آزمایشگاه نور قبلاً خدمتتان ارسال شده است ، اقدام به ارسال نمونه فرمائید.
• از ارسال نمونه‌های لیز ، حجم کمتر از 2.5 سی‌سی و یا کهنه خودداری فرمائید.

پس از خونگیری ( سرنگ یا سیستم Venoject) درون لوله ساده یا لوله ژل دار ( اگر از سرنگ استفاده می‌شود سر سوزن خارج شده و خون به آرامی از کناره داخلی لوله اضافه شود) حداقل 15 دقیقه و حداکثر 30 دقیقه ( با توجه به نوع آزمایش مورد درخواست شاید زمان کمتر نیاز باشد و شاید تا دو ساعت هم فرصت داشته باشیم ) دردمای محیط ( 25-15 درجه سانتی گراد ) بماند و سپس در دور 2500-3000 rpm به مدت 15-10 دقیقه سانتریفوژ شود ( شاید برای برخی آزمایش‌های سانتریفوژ یخچال‌دار نیاز باشد ) سرم جدا شده و برای انجام آزمایش، نگهداری یا انتقال نمونه اقدام گردد. شاید با توجه به نوع آزمایش نیاز داشته باشیم لوله و سایر امکانات سرد و گرم استفاده شود.

بهترین نمونه ادرارراندوم جهت انجام آزمایش‌ها، نمونه‌ای است که بیماراول صبح پس از بیدار شدن ازخواب اخذ نماید و اگر در طول روز مجبور به نمونه‌گیری ادرار رندوم باشد بهتر است حداقل چند ساعت ازآخرین انجام ادرار گذشته باشد و در این فاصله هم در حد معمول از مایعات استفاده گردد.

مشخصات ثبت شده برروی برچسب ظرف نمونه‌گیری را کنترل نمائید تا صحیح باشد.

روز و زمانی را جهت جمع آوری ادرار12ساعته انتخاب فرمائید که حد‌الامکان در منزل یا جای ثابتی باشید واز فعالیت‌های فیزیکی شدید ( دویدن، استرس، محرومیت از غذا، ورزش‌های سنگین و…) خودداری نمائید.

خوردن وآشامیدن خود را در شرایط متعادل نگه دارید، یعنی از چند روز قبل از غذای معمول وآب به اندازه کافی استفاده نمائید. ادرار را درظرفی که آزمایشگاه در اختیار شما می گذارد، جمع آوری نمائید. اگر مایع یا پودری درون ظرف جمع آوری ادرار 12ساعته ریخته شده، آن را دور نریزید.

چنان‌چه نیاز بود از چند روز قبل، ازخوردن برخی غذاها مثل چای، قهوه، کاکائو، وانیل و شکلات، داروهایی مثل کافئین، اپی نفرین، لوودوپا، لیتیم، نیتروگلیسیرین، کلونیدین، ایمی پرامین، ماده حاجب رادیوگرافی یددار و… خودداری نمائید.

روز و زمانی را که به عنوان روز جمع آوری ادرار12ساعته انتخاب می‌کنید از یک مبدا زمانی مثلاً 8 صبح شروع نمائید که ابتدا ادرار خود را کاملاً بیرون تخلیه کرده واز آن لحظه جمع‌آوری ادرار درون ظرف را شروع نمائید و تا 12ساعت بعد، یعنی 8 شب یا از 8 شب تا 8 صبح تمام ادرار را درون ظرفی که در اختیارتان قرار داده شده است خالی کنید، لازم است ظرف ادرار 12ساعته در زمان جمع‌آوری در محل تاریک و خنک نگهداری شود ودر اسرع وقت به آزمایشگاه منتقل گردد.

مشخصات ثبت شده برروی برچسب ظرف نمونه گیری را کنترل نمائید تا صحیح باشد.

روزی را جهت جمع آوری ادرار 24 ساعته انتخاب فرمائید که حدالامکان در منزل یا جای ثابتی باشید واز فعالیت های فیزیکی شدید ( دویدن، استرس، محرومیت از غذا، ورزش های سنگین و…) خودداری نمائید.

خوردن وآشامیدن خود رادر شرایط متعادل نگهدارید ،یعنی از چند روز قبل از غذای معمول و آب به اندازه کافی استفاده نمائید. ادرار را درظرفی که آزمایشگاه در اختیار شما می گذارد، جمع آوری نمائید. اگر مایع یا پودری درون ظرف جمع آوری ادرار 24 ساعته ریخته شده، آن را دور نریزید.

چنانچه می بایست آزمایشVMA، متانفرین و نورمتانفرین انجام دهید از چند روز قبل، ازخوردن برخی غذاها مثل چای، قهوه، کاکائو، وانیل وشکلات ،داروهایی مثل کافئین،اپی نفرین، لوودوپا، لیتیم، نیتروگلیسیرین، کلونیدین، ایمی پرامین،ماده حاجب رادیوگرافی ید دار و… خودداری نمائید .

روزی را که به عنوان روز جمع آوری ادرار 24 ساعته انتخاب می کنید از یک مبدا زمانی مثلاً 8 صبح شروع نمائید که ابتدا ادرار خود را کاملاً بیرون تخلیه کرده واز آن لحظه جمع آوری ادرار درون ظرف را شروع نمائید وتا 24 ساعت بعد، یعنی 8 صبح روز بعد تمام ادرار را درون ظرفی که در اختیارتان قرار داده شده است خالی کنید،لازم است ظرف ادرار 24 ساعته در زمان جمع آوری در محل تاریک و خنک نگهداری شود ودر اسرع وقت به آزمایشگاه منتقل گردد.

پس ازخونگیری(سرنگ یا سیستم venoject ) درون لوله ساده یا ژل‌دار (اگرازسرنگ استفاده می‌شود سرسوزن خارج شده وخون به‌آرامی از کناره داخلی اضافه شود.) سپس جهت انجام آزمایش، نگهداری یا انتقال اقدام گردد.

پس ازخونگیری ( سرنگ venojec ) درون لوله هپارین‌دار اگرازسرنگ استفاده می‌شود سرسوزن خارج شده و خون به‌آرامی ازکناره داخلی لوله اضافه شود حدود 3-5دقیقه به‌آرامی مخلوط شود و جهت انجام آزمایش، نگهداری و انتقال اقدام گردد.

Heparin 15 IU / 1 ml WB

پس ازخونگیری ( سرنگ venojec ) درون لوله هپارین‌دار اگرازسرنگ استفاده می‌شود سرسوزن خارج شده و خون به‌آرامی ازکناره داخلی لوله اضافه شود حدود 3-5دقیقه به‌آرامی مخلوط شود و جهت انجام آزمایش، نگهداری و انتقال اقدام گردد.

Heparin 15 IU / 1 ml WB

پس ازخونگیری ( سرنگ venojec ) درون لوله هپارین‌دار اگرازسرنگ استفاده می‌شود سرسوزن خارج شده و خون به‌آرامی ازکناره داخلی لوله اضافه شود حدود 3-5دقیقه به‌آرامی مخلوط شود و جهت انجام آزمایش، نگهداری و انتقال اقدام گردد.

Heparin 15 IU / 1 ml WB

درون یک ارلن 50 تا 100 میلی لیتر چند عدد پرل شیشه‌ای یا (سوزن ته گرد خم شده) انداخته و حدود 10 میلی لیتر خون ( با خارج کردن سوزن از سر سرنگ ) از دیواره ارلن اضافه کرده و پس از مخلوط کردن با پرل‌ها حدود 20 تا 30 دقیقه روی روتاتور با دور 130 تا 140 در دقیقه چرخانده یا حدود 20 تا 25 دقیقه حرکت 8 روی سطح صاف برای ارلن انجام می‌شود وبدین ترتیب فیبرین دور پرل‌ها جمع شده و خون آزاد می‌شود که جهت انجام آزمایش، نگهداری یا انتقال اقدام گردد.

پس از خونگیری (سرنگ یا سیستم venoject درون لوله سیترات سدیم دار اگر از سرنگ استفاده می‌شود سرسوزن خارج شده و خون به‌آرامی ازکناره داخلی لوله اضافه شود) حدود 3 – 5 دقیقه به‌ آرامی مخلوط شود و جهت انجام آزمایش، نگهداری و انتقال اقدام گردد.

پس از خونگیری ( سرنگ یا venoject ) درون لوله EDTA دار ( اگرازسرنگ استفاده می‌شود سرسوزن خارج شده وخون به‌آرامی ازکناره داخلی لوله اضافه شود) حدود 5-3 دقیقه به‌آرامی مخلوط شود و جهت انجام آزمایش، نگهداری و انتقال اقدام گردد.

(1.5-2.0 mg K2 EDTA) / (1 ml WB)

پس ازخونگیری ( سرنگ یا سیستم venoject ) درون لوله EDTA دار ( اگرازسرنگ استفاده می‌شود سر سوزن خارج شده وخون به‌آرامی ازکناره داخلی لوله اضافه شود ) حدود3-5 دقیقه به‌آرامی مخلوط شود و حداکثر10دقیقه با دور 3000 – 3500 rpm به‌مدت 10 تا15 دقیقه سانتریفوژ گردد ( شاید نیازبه سانتریفوژ یخچال‌دار باشد و یا با توجه به نوع آزمایش می‌بایست بلافاصله سانتریفوژ انجام شود)، بلافاصله پلاسما برای انجام آزمایش، نگهداری یا انتقال جداسازی شود.

1.5 – 2 mg K2 EDTA / 1 ml WB

پس ازخونگیری ( سرنگ یا سیستم venoject )درون لوله تری سدیم سیترات 1.0 مولار ( اگرسرنگ استفاده می‌شود سرسوزن خارج شده و خون به‌ آرامی ازکناره داخلی اضافه شود) حدود 3-5 دقیقه به‌آرامی مخلوط شود وحداکثرتا 10دقیقه ( شاید با توجه به نوع آزمایش بلافاصله سانتریفوژانجام شود یا شاید نیاز به سانتریفوژ یخچال‌دارباشد) با دور 3000-3500 به‌ مدت 10-15 دقیقه سانتریفوژ شود، بلافاصله پلاسما برای انجام آزمایش، نگهداری یا انتقال جداسازی شود.

9 part WB + 1 part citrate Na
for ESR : 4 part WB + 1 part citrate Na

پس ازخونگیری ( سرنگ یا سیستم Venoject ) درون لوله هپارین‌دار ( اگرازسرنگ استفاده می‌شود سر سوزن خارج شده وخون به‌آرامی ازکناره داخلی لوله اضافه شود ) حدود 3 تا 5 دقیقه به‌آرامی مخلوط شود و حداکثرتا 10 دقیقه( شاید نیاز به سانتریفوژ یخچال‌دار باشد و یا با توجه به نوع آزمایش می‌بایست بلافاصله سانتریفوژ انجام شود ) دور سانتریفوژ 3000 – 3500 rpm به مدت 10-15 دقیقه توصیه شده است ( شاید با توجه به نوع آزمایش تغییرکند ) و بلافاصله پلاسما جدا شده و جهت انجام آزمایش، نگهداری انتقال نمونه اقدام گردد.

Heparin 15 IU / 1 ml WB

بیمار می‌بایست 48 ساعت قبل از نمونه‌گیری موارد زیر را رعایت کند :

• عدم استفاده از تامپون
• عدم استفاده از فوم ، ژل، کرم یا پماد واژینال و بتادین
• قرار نداشتن بیمار خانم در دوره پریود ماهانه
• مقاربت جنسی نداشته باشد.
• عدم استفاده از دوش واژینال برای بیمار خانم