پ- آزمایش‌هایی که انجام آن­ها نیازمند رعایت رژیم غذایی خاصی است:

  • Fat,Semi quantitative, Stool: یک فرد بزرگسال باید تحت رژیم حاوی حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ گرم چربی یاg/m260 در روز برای حدود یک هفته قبل و در طی انجام آزمایش باشد و از مصرف غذاهای پرفیبر برای چند روز قبل از انجام آزمایش پرهیز نماید. پیش از جمع­آوری نمونه نیز بیمار نباید از شیاف یا مواد روغنی استفاده کرده باشد. از یک هفته قبل بیمار نباید بیسموت، روغن کرچک، یا روغن معدنی مصرف کرده باشد.
  • Fecal Fat, Quantitative, 72 Hour Collection: رعایت رژیم حاوی چربی به میزان ۱۵۰-۱۰۰ گرم در روز از سه روز قبل و در طی ۷۲ ساعت جمع­آوری نمونه.
  • HDL و LDL: جهت حصول بهترین نتیجه، بیمار باید به‌مدت سه هفته یک رژیم ثابت غذایی و وزن بدن ثابت داشته باشد و حداقل ده ساعت ناشتا باشد.
  • Urine 5-HIAA: برای حداقل ۷۲-۴۸ ساعت قبل از نمونه­گیری و در طی جمع­آوری نمونه بیمار می­بایست از مصرف انبه، موز، طالبی، شکلات، خرما، بادمجان، گریپ­فروت، گردو، کیوی، هنداونه، خربزه، آجیل، آناناس، بارهنگ، گوجه سبز و گوجه­فرنگی پرهیز نماید.
  • Hydroxyproline, Total, Urine: بیمار باید از مصرف غذاهای حاوی ژلاتین (کلاژن پخته) و گوشت و داروهای حاوی آسپرین حداقل ۲۴ ساعت قبل و در طی جمع­آوری ادرار منع شود.
  • Metanephrines, Urine or Plasma: تمامی‌غذاهای حاوی متیل­گزانتین به‌مدت ۲۴ ساعت نباید مصرف شوند.
  • Newborn Screen For Phenylketonuria: نوزاد باید تغذیه مطلوب با شیر (پروتئین) به‌مدت ۴۸ ساعت قبل از آزمایش داشته باشد. نمونه باید حتی‌المقدور در زمان ترخیص نوزاد از بیمارستان گرفته شود.
  • Phenylalanine, Blood: نوزاد باید تغذیه مطلوب با شیر (پروتئین) به‌مدت ۴۸ ساعت قبل از آزمایش داشته باشد. نمونه باید حتی‌المقدور زمان ترخیص نوزاد از بیمارستان گرفته شود. برای نوزادان با وزن تولد کم (Low Birth Weight=LBW) نمونه­گیری در روزهای چهارم تا دهم پس از تولد پیشنهاد می­شود.
  • Triglycerides, Serum or Plasma: بیمار باید از سه هفته قبل رژیم غذایی ثابت داشته باشد و از سه روز قبل از نمونه­گیری الکل مصرف نکرده و حداقل از ۲۴ ساعت قبل نیز ورزش سنگین انجام نداده باشد.

ت- آزمایش‌هایی که انجام آن­ها نیازمند رعایت رژیم دارویی است:

  • Aldosterone, Serum or Urine: قبل از انجام آزمایش باید هیپوکالمی ‌اصلاح گردد و در صورت استفاده از داروهای ضد فشار خون و دیورتیک، حداقل از دو هفته قبل (ترجیحا چهار تا شش هفته قبل) از انجام آزمایش با نظر پزشک قطع گردند.
    • Aluminum, Serum or Urine: بیمار نباید از ۲۴ ساعت قبل از آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم مانند آمفوژل یا سوکرالفیت استفاده نماید.
  • ACE, Serum: داروهای کاپتوپریل و انالاپریل باعث کاهش مقادیر سرمی‌ACE می­گردند.
  • Plasma ADH: بیمار باید از مصرف موادی مانند نیکوتین، الکل، کافئین و دیورتیک­ها که با ترشح ADH تداخل می­نمایند، طی هفته قبل از آزمایش خودداری نماید.
    • Bleeding Time: بیمار باید از مصرف آسپرین و داروهای مشابه در طی هفته قبل از انجام آزمایش منع گردد.
    • Catecholamines Fractionation, Plasma: مصرف داروهایی مانند متیل‌دوپا و پروپرانولول که شبیه به اپی­نفرین و نوراپی­نفرین هستند باید یک هفته قبل از انجام آزمایش قطع گردند.
    • Cortisol, Serum or Urine: بیمار باید از مصرف داروهای اسپیرونولاکتون یا کیناکرین اجتناب کرده و بدون استرس باشد.
  • Ferritin, Serum: هنگامی‌که بیمار تحت درمان با آهن است، تعیین فریتین سرم چندان قابل اعتماد نخواهد بود.
  • Glucose Tolerance Test (GTT), Plasma: بسیـاری از داروهــا مـثـل استـروئـیـدهـا، دیـورتیـک­ها، داروهـای ضـدتشنج، داروهـای سایکواکتیو، داروهای ضدسل و ضدالتهاب تداخل ایجاد می­کنند.
  • Urine 5-HIAA: برای حداقل ۷۲-۴۸ ساعت قبل از نمونه­گیری و در طی جمع­آوری نمونه بیمـار مـی­بـایست از مصرف داروهای استامینوفن، سالیسیلات­ها، فناستین، شربت سرفه حاوی گلیکولات گلیسیرین، ناپروکسن، متوکاربامول، ایمی‌پرامین، ایزونیازید، مهارکننده­های منوآمین­ اکسیداز (MAOI)، متنامین، متیل دوپا، رزرپین و فنوتیازین­ها اجتناب نماید.
    • Homovanillic Acid (HVA), Urine: بیمار باید حتی­المقدور ۴۸ ساعت پیش از
      جمع­آوری نمونه داروهای آسپرین، دی سولفیرام، رزرپین و پیریدوکسین مصرف نکرده باشد. لوودوپا هم باید تا دو هفته قبل مصرف نشده باشد.
  • Intrinsic Factor Blocking Antibody: بیمار در یک هفته اخیر نباید تزریق ویتامین B12 انجام داده باشد.
  • Oxalate, Urine: از ۲۴ ساعت قبل از جمع­آوری نمونه از مصرف ویتامین C اجتناب شود.
  • Stool PH: روش­های تشخیصی با باریم و مصرف مسهل تا یک هفته قبل نباید انجام شده باشد.
  • Platelet Aggregation: بیمار از هفت روز قبل از انجام آزمایش نباید آسپرین دریافت کرده باشد و باید از مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) یا سایر عوامل مهارکننده پلاکت هم اجتناب کند.
  • Protein C: در مورد مصرف ضدانعقاد خوراکی توسط بیمار سئوال شود چرا که سطوح پروتئین C با مصرف داروی وارفارین کاهش می­یابد و تا زمانی که بیمار حداقل به‌مدت ده روز مصرف وارفارین را متوقف نکرده نباید آزمایش انجام شود.
  • Protein S: سطوح پروتئین S با مصرف استروژن یا وارفارین رابطه و در طی حاملگی کاهش می­یابد و تا زمانی که بیمار حداقل به‌مدت ده روز مصرف وارفارین را متوقف نکرده نباید آزمایش انجام شود.
  • PTT و PT: هرچند که هپارین PTT را طولانی می­کند ولی به مقادیر کمتر می­تواند PT را هم طولانی کند. هیرودین و آرگاتروبان PT و PTT را طولانی می­کنند. بنابراین بهتر است که نمونه مربوط به آزمایش­های انعقادی مستقیما از یک ورید محیطی گرفته شود و خون­گیری از بازویی که هپارین، هیرودین یا آرگاتروبان تزریق می­شود، صورت نگیرد.
  • Protoporphyrin, Free Erythrocyte (FEP): بیمار باید در ۲۴ ساعت گذشته الکل مصرف نکرده باشد و حالت مطلوب اینکه در یک هفته گذشته هیچ دارویی مصرف نکرده باشد.
  • Schilling Test: بیمار از سه روز قبل از انجام آزمایش نباید ویتامین­های گروه B را دریافت کرده باشد.
    • Vasoactive Intestinal Peptide (VIP), Plasma: بیمار باید از ۲۴ ساعت قبل آنتی اسید مصرف نکرده باشد و تمامی‌ درمان­های دارویی باید از ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل قطع شوند.

 

ث– آزمایش‌هایی که انجام آن­ها نیاز به رعایت زمان­بندی خاص دارد:

  • aPTT: در بیماران تحت درمان با هپارین بهترین زمان نمونه­گیری ۳۰ دقیقه تا یک ساعت قبل از دوز بعدی هپارین است.
  • ACTH, Plasma: جهت اندازه­گیری­های متوالی لازم است نمونه­گیری در روزهای مختلف و در یک ساعت ثابت انجام شود. هم­چنین نمونه­هایی که برای اثبات وجود ریتم شبانه­روزی طبیعی گرفته می­شوند، باید بین شش و ده صبح و بین نه شب تا نیمه شب باشند.
  • Serum AFP: جهت غربالگری نشانگان داون زمان مطلوب هفته ۱۶ تا ۱۸ حاملگی است.
  • Androstenedione, Serum: در زنان نمونه باید یک هفته قبل یا بعد از زمان قاعدگی گرفته شود.
  • Estriol, Unconjugated, Serum or Plasma or Urine: جهت غربالگری نشانگان داون و نشانگان ادوارد، زمان مطلوب هفته ۱۶ تا ۱۸ حاملگی است.
  • GTT, Plasma: بیمار حین آزمایش نباید فعالیت داشته باشد و از سه روز قبل غذای کافی با کربوهیدرات کافی (حداقل ۱۵۰ گرم کربوهیدرات در روز) دریافت نموده و از ۱۲ ساعت قبل از انجام آزمایش نیز ناشتا باشد.
  • Glycated Hemoglobin (HbA1c), Blood: در بیماران مبتلا به دیابت نوع اول آزمایش با فاصله سه ماه توصیه می­شود. در مبتلایان به دیابت نوع دوم در هنگام تشخیص بیماری و هر شش ماه یا هرگاه که نظارت خوب بر بیماری مورد نیاز باشد درخواست می­شود.
  • Serum Inhibin A: اندازه­گیری فقط بعد از هفته ۱۴ حاملگی توصیه می­شود.
  • Iron, Serum: به علت تاثیرات ریتم شبانه­روزی آهن و این­که سطح آهن سرم در عصر پایین­تر است، نمونه باید در حالت ناشتا و صبح گرفته شود.
  • Lithium, Serum: نمونه را ۱۲ ساعت پس از مصرف آخرین دوز دارو بگیرید.
  • Urobilinogen, 2-Hour Urine: از آنجایی که یک پیک واضح در طی روز در دفع آن وجود دارد، بنابراین حالت مطلوب، یک نمونه عصرگاهی خواهد بود.

ج– آزمایش‌هایی که انجام آن­ها نیاز به رعایت مواردی خاص دارد:

  • Acid Phosphatase, Serum or Plasma: نمونه­گیری بلافاصله پس از معاینه رکتال
    Digital Rectal Examination=DRE))، بافت­برداری پروستات و ماساژ پروستات نباید انجام گردد.
  • ALT و AST: فعالیت بدنی شدید سبب افزایش میزان این دو آنزیم می­گردد و باید از آن اجتناب شود.
  • Albumin, Serum: بستن تورنیکه به‌مدت طولانی می­تواند سبب افزایش آلبومین سرم به‌صورت کاذب گردد.
  • Calcium, Ionized, Serum: بیمار باید برای مدت ۳۰ دقیقه قبل از نمونه­گیری فعالیت نداشته باشد.
  • CSF Glucose: برای اندازه­گیری گلوکز CSF نیاز به انجام آزمایش گلوکز پلاسما نیز هست و حالت مطلوب آن است که دو ساعت قبل از انجام آزمایش بر روی CSF، نمونه پلاسما گرفته شود.
  • Fat, Urine: از آلودگی نمونه با روغن­ها و لوبریکانت­ها، صابون­ها و پودر دست­کش اجتناب شود.
  • Occult Blood, Stool: این مبحث در مجموعه راهنمای آماده‌سازی مراجعان آزمایشگاه شرح داده شده است.
  • Oxalate, Urine: بیمار باید ترجیحا درمنزل بوده و مایعات و غذای معمولی مصرف کند.
  • Serum PSA: بیمار نباید اخیرا معاینه رکتال (DRE) و یا بافت­برداری سوزنی پروستات شده باشد. انزال ممکن است سبب افزایش موقت و جزیی آن شود.
    • Renin Plasma Activity (RPA): متغیرهای قبل از تحلیل (preanalytic) که می­بایست تحت نظارت باشند عبارتند از تعادل سدیم، وضعیت قرارگیری بیمار، داروهای ضد فشار خون و زمان نمونه­گیری.
    • Semen Analysis: دو تا سه روز قبل از نمونه­گیری نباید انزال رخ داده باشد (ولی نه بیشتر از هفت روز).
    • Thyroglobulin, Serum: آزمایش نباید خیلی زود پس از انجام بافت­برداری سوزنی، جراحی تیروئید یا درمان با ید رادیواکتیو انجام شود.