معیارهای رد نمونههای مختلف به ویژه در مورد نمونههای پذیرش شده از خارج از آزمایشگاه
به طور کلی در صورتی که از ضد انعقاد صحیح استفاده نشده باشد یا بیمار آمادگیهای لازم را نداشته باشد و یا پروتکل نمونهگیری و یا طریقه نگهداری نمونه رعایت نشده باشد، نباید نمونه را پذیرش کرد. همچنین اگر روش Radioimmuno assay (RIA) برای انجام آزمایش استفاده میشود بیمار نباید در یک هفته اخیر در معرض رادیوایزوتوپ قرار گرفته باشد یا آن را به هر شکلی دریافت کرده باشد.
سایر علل به شرح ذیل است:
الف – مواردی که همولیز نمونه موجب رد شدن آن میگردد:
Alkaline Phosphatase, Serum
Antibody Detection / Identification, Red Cell
Antiglobulin Test, Direct & Indirect (Coombs)
Bilirubin, Serum
Creatinine, Serum or Plasma
Digoxin, Serum
Ham Test
Haptoglobin, Plasma
Hemoglobin, Plasma
Hypertonic Cryohemolysis
Keton Bodies, Blood
LDH, Serum
Magnesium, Serum
Osmolality, Calculated, Serum or Plasma
Phosphorus, Serum
Pseudocholinesterase, Serum
Rh Genotype
Sugar Water Screen
ب – مواردی که همولیز یا لخته بودن نمونه سبب عدم پذیرش آن خواهد شد:
CBC
Hematocrit
Hemoglobin
Kleihauer – Betke
Peripheral Blood, Red Blood Cell Morphology
Renin Plasma Activity (RPA)
Reticulocyte Count
Erythrocyte Sedimentation Rate (ESR)
Sickle Cell Tests
پ– مواردی که همولیز یا لیپمیک بودن نمونه موجب عدم پذیرش آن میگردد:
α۱-Acid Glycoprotein, Serum
α۲-Macroglobulin, Serum
Transthyretin, Serum, CSF, Urine
ت– مواردی که استفاده از لوله یا ظرف معمولی به جای ظروف metal – free و شسته شده با اسید موجب عدم پذیرش میگردد:
Aluminum, Serum or Urine
Iron, Serum
Lead, Serum or Urine
Magnesium, Urine
Zn, Serum or Urine
ج- آزمایشهای انعقادی:
در عمده آزمایشهای انعقادی نمونهای که بیشتر از چهار ساعت پس از جمعآوری به آزمایشگاه رسانده شده باشد، لوله تا حد مشخص پر نشده باشد و نمونههای حاوی لخته موجب عدم پذیرش نمونه میگردد. این آزمایشها عبارتند از:
Activated Protein C Resistance (APCR)
Antiplasmin
Antithrombin
Factor XIII
Fibrinogen
Heparin Neutralization
HMWK
Lupus Anticoagulant
Mixing Studies
Plasminogen
Prekallikrein
Protein C
Protein S
Reptilase Time
Thrombin Time
Von Willebrand Factor
نکته: در aPTT و PT علاوه بر سه علت ذکر شده، همولیز واضح نیز موجب عدم پذیرش نمونه خواهد بود.
چ– علل رد در سایر موارد:
- Amino Acid, Urine: در صورتی که وزن مخصوص ادرار کمتر از ۰۱۰/۱ باشد، نمونه پذیرش نشود.
- ACE: استفاده از ضد انعقاد EDTA چرا که سبب مهار آنزیم میگردد.
- ADH: نمونه بهصورت منجمد
- Glycine CSF IgG/ Albumin Ratio, CSF Protein Electrophoresis,: آلوده شدن نمونه CSF با خون (پونکسیون تروماتیک)
- Cold Agglutinin Titer: در صورتی که لخته درC°۳۷ تشکیل نشده باشد و یا قبل از جدا کردن سرم آن را داخل یخچال قرار داده باشند.
- CBC: استفاده از لوله نامناسب، نمونه لخته شده، نمونه همولیز، رقیق شدن خون با مایعات داخل وریدی
- Cryofibrinogen: استفاده از لوله نامناسب، بیشتر از دو ساعت تاخیر در انتقال نمونه به آزمایشگاه، عدم ارسال نمونه در آب گرم
- Cryoglobulin: عدم استفاده از لوله یا سرنگ از قبل گرم شده، بیشتر از دو ساعت تاخیر در انتقال نمونه به آزمایشگاه، عدم ارسال نمونه در آب گرم
- Folic Acid: نمونههایی که بیشتر از هشت ساعت در معرض نور بودهاند، نمونه همولیز
- Gastrin, Serum: نمونهگیری با ضد انعقاد
- Homocysteine, Plasma: جدا نکردن پلاسما از سلولها در عرض یک ساعت
- HPV DNA Detection: بافتبرداریهای بزرگتر از ۵/۰ سانتیمتر
- Iron Stain, Bone Marrow: مغز استخوان به دست نیامده باشد (dry tap) یا در گسترهها هیچ پارتیکلی از مغز استخوان وجود نداشته باشد.
- Lactic Acid,Whole Blood or Plasma: نمونهای که روی یخ دریافت نشده باشد.
- Lecithin: Sphingomyelin Ratio, Amniotic: آلوده بودن نمونه مایع آمنیوتیک با خون
- Leukocyte Alkaline Phosphatase: خون گرفته شده با ضد انعقاد EDTA، زمان انتقال به آزمایشگاه بیشتر از ۳۰ دقیقه، تعداد نوتروفیل کمتر از mm3/1000 در خون محیطی
- Lithium, Serum: نمونههایی که با ضد انعقاد هپارین لیتیم گرفته شده باشند و نمونههای همولیز
- Lymphocyte Transformation Test: نمونه کهنه، نمونه فاقد لنفوسیتهای زنده، نمونههایی که در یخچال قرار داده شده یا منجمد شدهاند.
- Mycobacteria by DNA Probe: ظروفی که دارای سطح خارجی آلوده باشند، نمونههایی که بیشتر از ۱۲ ساعت در دمای اتاق مانده باشند چرا که سایر باکتریها رشد میکنند.
- NBT: انتقال نمونه به آزمایشگاه بیشتر از یک ساعت طول کشیده باشد.
- Osmotic Fragility: همولیز، نمونه لخته، بیشتر از شش ساعت از نمونهگیری گذشته باشد، استفاده از ضد انعقاد اگزالات یا سیترات
- Pco2, Blood &PH : نمونه دارای لخته و حبابهای هوا یا عدم ارسال بر روی یخ، سوزنهایی که درب آنها محکم بسته نشده باشند.
- Platelet Aggregation: نمونهای که از گرفتن آن بیشتر از دو ساعت گذشته باشد، نمونه لخته، نمونهای که روی یخ ارسال شده باشد.
- PNH Test by Flow Cytometry: نمونههای کهنه و یا نگهداری شده در دمای پایین چرا که میتواند موجب نتایج مثبت کاذب شود.
- Potassium, Serum or Plasma: نمونه همولیز، جدا نکردن سرم از لخته در بیمارانی که تعداد پلاکت آنها بالاست.
- Pregnancy Test, Urine: نمونه ادراری که به طور واضح آلوده شده باشد، وزن مخصوص پایین ادرار و پروتئینوری
- Pregnancy Test, Serum: لیپمی واضح یا توربید بودن سرم
- Protein Electrophoresis, Urine: پروتئین توتال به قدری کم باشد که نتوان اندازهگیری کرد یا نتوان یک الگوی الکتروفورزی قابل استفاده ارایه کرد.
- Semen Analysis: نمونهای که بیشتر از دو ساعت مانده باشد.
- TRAP: گسترههای ثابت نشده و خونی که تازه نباشد.
- Urinalysis: تاخیر در انتقال نمونه، آلودگی نمونه با مدفوع و رشد بیش از حد باکتری
- VDRL: نمونه پلاسما